De basale mystieke gedachte in Die Zauberflöte

De analyse neemt de complete tekst, alle oorspronkelijke toneelbeeld- en regie-aanwijzingen tot in de kleinste details zonder uitzondering onder de loep. En dan blijkt, hoe alles, maar dan ook alles in het tekstboek een betekenis heeft en hoe fenomenaal en samenhangend dit werk in elkaar zit. Er kan dan ook zondermeer gezegd worden, dat nog nooit zo’n complete analyse het daglicht heeft gezien.

Die gedetailleerde analyse is noodzakelijk om het in Die Zauberflöte verborgen ‘geheim’ zichtbaar te maken. Eerst dan kristalliseert de basale mystieke gedachtenwereld van dit meesterwerk uit.

Die gedachtenwereld gaat er vanuit, dat de cultuur van Europa een overgangscultuur is, waarin de mens de overstap maakt van een ‘oude’ naar een ‘nieuwe’ samenlevingsorde. Het werk gaat van de mystieke gedachte uit, dat de mens in de cultuur van Europa innerlijk zodanig begint te ontwaken, dat hij tot zelfkennis en soevereine zelfstandigheid kan geraken. Terwijl de oude culturen hiërarchisch waren en de nog naïeve massa’s door autocratische leiders werden geleid, maken we ons in de nieuwe orde op voor een hiërarchieloze, mondiale samenleving van gelijkwaardige mensen. In Die Zauberflöte worden we als het ware ingewijd in de opdracht van de cultuur van Europa en van de mondiale samenleving, die daar op zal volgen.

Inhoud van Die Zauberflöte

We starten in een wereld van de oude orde, in de oud-Egyptische cultuur, waar ingewijden regeerden. In een mysterieschool onder leiding van de hogepriester Sarastro worden we ingewijd in de tijd en cultuur van de nieuwe orde, die toen aanstaande was en waar wij als de cultuur van het Avondland Europa op terug blikken. Met de beproevingen en ontdekkingen, die vier karakters – prins Tamino, de godendochter prinses Pamina, de vogelvanger Papageno en zijn Papagena – ondergaan, maken we vele ontwikkelingen en zielenroerselen door, die kenmerkend zijn voor de mens, die wij nu zijn geworden en nog hopen te worden. We ervaren hoe de astrale wereld van de Koningin van de Nacht, de krachten van zon en maan, van inspiratie, intuïtie en rede en die van het kwaad in de persoon van Monostatos ons bespelen.

Schikaneder (tekstdichter) en Mozart (componist) – beiden vrijmetselaren

We vergeten vaak de tekstdichter Emanuel Schikaneder en denken, dat vooral Mozart voor de genialiteit van dit werk verantwoordelijk is. Maar dat is beslist niet zo. Het werk is niet alleen een muzikaal meesterwerk. Het tekstboek, waar alles toch mee begint en waar Mozart zo gelukkig mee was, is eveneens een wonder.

Schikaneder was een vooraanstaand acteur, zanger (was de eerste Papageno), danser, regisseur, producent, theaterdirecteur en schrijver van vele theaterstukken. En hij was samen met Mozart vrijmetselaar en dat is te merken.